"W walce o najpiękniejszą Polkę pokonał Marlona Brando"

"Umarł samotny i w niesławie".

Jeden z najpopularniejszych aktorów lat 60. i 70., mąż pierwszej po wojnie Miss Polonia i... tajny współpracownik PRL-owskiej bezpieki - pisze Agnieszka Święcicka w onet.pl.

Ostatni okres życia Stanisława Zaczyka to pasmo nieszczęść: rozwód, udar mózgu, oskarżenia o donoszenie na kolegów...

Stanisław Zaczyk był mężem Miss Polonia. Umarł samotny i w niesławie.

Był jednym z najbardziej zapracowanych polskich aktorów. Grał w produkcjach kinowych i telewizyjnych, występował w teatrze.

Małżeństwo z Alicją Bobrowską zakończyło się rozwodem. W 1981 roku była żona wyjechała do USA. Wkrótce potem aktor został oskarżony o współpracę ze Służbą Bezpieczeństwa.

Po udarze Stanisław Zaczyk już nie wrócił do dawnej formy. Nie pojawił się w drugiej serii odcinków serialu "Dom".

Stanisław Zaczyk był w latach 60. i 70. XX w. jednym z najbardziej zapracowanych polskich aktorów. Często pojawiał się na ekranie, regularnie występował na scenie. Grał w filmach, hitowych serialach (m.in. "Stawka większa niż życie", "Polskie drogi", "Dom"), spektaklach Teatru Telewizji.

Rolą Jürgena Stroopa w adaptacji "Rozmów z katem", na deskach warszawskiego Teatru Powszechnego kolejny raz udowodnił swój ogromny talent. Jego ciepły głos można było usłyszeć w ponad 350 słuchowiskach Teatru Polskiego Radia. W zawodowej karierze aktora nie brakowało sukcesów, w życiu prywatnym było ich znacznie mniej.

Dla niego ukochana zrezygnowała z kariery w Hollywood.

Stanisław Zaczyk urodził się 26 września 1923 r. w Nowym Sączu. Od wczesnych młodzieńczych lat marzył o zawodzie aktora. Nie tylko on w rodzinie miał artystyczne pasje. Jego młodszy o dwa lata brat Zdzisław został śpiewakiem.

Stanisław Zaczyk w filmie "Ostatni Etap", na tylnej okładce, czasopisma Film Nr. 36 z 1948 r. Domena Publiczna / mat. prasowe

Podczas okupacji Stanisław był studentem tajnych kompletów aktorskich w Krakowie. Zaraz po wojnie skończył Studio Teatralne przy Starym Teatrze, zdał egzamin eksternistyczny i rozpoczął trwającą prawie cztery dekady karierę zawodową.

Na przełomie lat 50. i 60. Stanisław Zaczyk stał się częstym bohaterem artykułów w prasie kolorowej. Powód? Najpierw zaręczyny, potem małżeństwo z Alicją Bobrowską, pierwszą powojenną Miss Polonia i zdobywczynią tytułu IV Wicemiss Universe. Nie jest tajemnicą, że podczas pobytu na wyborach Miss Universe '58 piękna Polka zwróciła uwagę Marlona Brando, który chciał, żeby zagrała z nim w filmie. Propozycję odrzuciła, bo jak tłumaczyła, w Polsce czekali na nią rodzice i narzeczony.

Polecamy: Żeby lecieć na wybory Miss Universe, napisała do Cyrankiewicza.

Wkrótce po powrocie z USA Alicja została żoną Stanisława Zaczyka. W 1959 r. na świecie pojawiło się ich jedyne dziecko - syn Maciej. Chłopiec był oczkiem w głowie taty i wielką miłością mamy. Gdy w 1960 r. aktorowi zaproponowano angaż do Teatru Narodowego w Warszawie, rodzina przeprowadziła się do stolicy. Tu Stanisław Zaczyk rozwijał swoją zawodową karierę, a Alicja Bobrowska-Zaczyk wychowywała syna i nadzorowała budowę domu na Żoliborzu.

Pasmo klęsk w życiu Stanisława Zaczyka

Ciągła nieobecność aktora w domu źle wpłynęła na jego małżeństwo. Kiedy ich syn dorósł i założył własną rodzinę, Alicja Bobrowska-Zaczyk podjęła decyzję o rozwodzie. Podobno Stanisław Zaczyk wierzył, że uda mu się odzyskać żonę. Stracił tę szansę w 1981 r., gdy Alicja wyjechała do USA i postanowiła tam zostać.

Alicja Bobrowska na scenie z Ignacym Machowskim Narodowe Archiwum Cyfrowe.

Rozpad małżeństwa zapoczątkował pasmo kłopotów w życiu aktora. Po zakończeniu zdjęć do serialu "Dom", w którym grał dr. Leopolda Lawinę, Stanisław Zaczyk miał udar mózgu, po którym nigdy nie wrócił do dawnej formy. Wkrótce potem środowisko oskarżyło go o współpracę ze Służbą Bezpieczeństwa PRL i donoszenie na kolegów.

"Poszlaki okazały się trafne. Według zapisów ewidencyjnych udostępnionych w IPN to Stanisław Zaczyk został zarejestrowany jako tajny współpracownik pseudonim Stanisław. Aktor zgodził się na współpracę 23.03.1974 r. – dokładnie cztery miesiące od zarejestrowania jako kandydat na TW. Wykorzystano go w dwóch sprawach operacyjnego rozpracowania i w trzech sprawach operacyjnego sprawdzenia. Dokumenty tej współpracy (teczki) złożono w archiwum po śmierci Zaczyka i zniszczono w 1988 r." – informował portal salon24.pl w maju 2012 r.

Wiadomo, że jedną z osób, na które donosił tajny współpracownik Stanisław, był Kazimierz Kaczor, z którym Stanisław Zaczyk, przez wiele lat, dzielił garderobę w Teatrze Powszechnym. W rozmowie z "Plejadą" aktor powiedział:

"Stasia bardzo lubiłem, podziwiałem. Był moim serdecznym kolegą do momentu, w którym dowiedziałem się, że na mnie donosił".

Tęsknota za byłą żoną, udar, oskarżenia o współpracę z PRL-owską bezpieką sprawiły, że Stanisław Zaczyk stracił ochotę do życia. Nie zgodził się wystąpić w drugiej serii odcinków "Domu", chociaż twórcom serialu bardzo na tym zależało.

Zmarł 6 kwietnia 1985 r. Miał zaledwie 61 lat. Został pochowany na cmentarzu Stare Powązki.

Grób Stanisława Zaczyka, fot. Grzegorz Petka Domena Publiczna / mat. prasowe.

Materiał powstał dzięki współpracy Onet z partnerem - Narodowym Archiwum Cyfrowym, którego misją jest budowanie nowoczesnego społeczeństwa, świadomego swojej przeszłości. NAC gromadzi, przechowuje i udostępnia fotografie, nagrania dźwiękowe oraz filmy.
(Onet.pl).

Oprac. Stanisław Cybruch
Brando, donosił, film, grób, Kaczor, kolega, NAC, oskarżenia, państwo, PRL-owska bezpieka, przeszłość, udar, Zaczyk, żona,