Co to jest saturacja?

Saturacja oznacza nasycenie cieczy gazem. W medycynie dokonuje się pomiarów nasycenia płynów ustrojowych, m.in. krwi czy płynu komórkowego, gazami.

Saturacja krwi tlenem

Krzywa wysycenia hemoglobiny w zależności od ciśnienia cząstkowego tlenu

Najbardziej powszechnym pomiarem saturacji w działaniach medycznych jest pomiar saturacji krwi tlenem (nasycenia krwi tętniczej tlenem) metodą pulsoksymetrii w celu przeciwdziałania niewydolności oddechowej.

Istotne jest zwłaszcza monitorowanie stanu pacjenta w trakcie znieczulenia ogólnego podczas zabiegów medycznych, w trakcie tlenoterapii i w przypadku ciężkiego stanu chorego.

Pomiar oznacza procent związania hemoglobiny we krwi z tlenem, zawartości oksyhemoglobiny. Oznaczenie wartości saturacji wyraża się skrótem "Sp", dodając chemiczny symbol gazu, np. tlenu "O2" oraz procentowy wynik badania "X%".

Przykładowy zapis to SpO2 97%.

Przy niskich ciśnieniach cząstkowych tlenu przeważa hemoglobina nieutlenowana. W około 90% nasycenie tlenem - wartość zależy od kontekstu klinicznego - wzrasta w zależności od krzywej wysycenia hemoglobinowo-tlenowego i osiąga 100%, przy ciśnieniach cząstkowych tlenu, powyżej 10 kPa.

Pomiar i zakres saturacji

Pomiar saturacji wykonywany jest pulsoksymetrem i opiera się na zasadzie absorpcji światła charakterystycznej dla oksyhemoglobiny. Wartość saturacji krwi tlenem u zdrowych ludzi zawiera się w zakresie około SpO2 95–100%.

U osób palących tytoń wartości te są nieco niższe. Saturacja poniżej 90% oznacza niedotlenienie, które może być spowodowane, m.in. przez pogorszenie wentylacji płuc. Objawem niskiego SpO2 jest sinica (Wikipedia).

Ile powinna wynosić saturacja?

Warto przy tym wiedzieć, że normy saturacji dla zdrowego człowieka różnią się w zależności od wieku. Saturacja u dzieci i dorosłych poniżej 70. roku życia powinna się mieścić w zakresie 95-98%, natomiast prawidłowa saturacja u osób starszych, w wieku powyżej 70 lat, mieści się w zakresie od 94 do 98 procent.

Saturacja — co to jest? Objawy i przyczyny niskiej saturacji. Normy saturacji. Jak ją mierzyć?

Publikacja 2021-08-09
Ostatnia modyfikacja 2023-05-26

Alicja - ekspertka merytoryczna
Saturacja — co to jest? Objawy i przyczyny niskiej saturacji. Normy saturacji. Jak ją mierzyć?
 
Pomiar saturacji to badanie, które pozwala na ocenę funkcjonowania układu oddechowego.

Jest ono szczególnie ważne obecnie, w czasach pandemii COVID-19. Jakie są normy saturacji? Z czego wynika i jak się objawia niska saturacja? Jak mierzyć saturację u dzieci i osób dorosłych? Podpowiadamy.

Czym jest saturacja? Jaka jest prawidłowa saturacja dla dzieci, dla dorosłych i dla osób starszych?

Saturacja krwi to termin medyczny, który oznacza nasycenie krwi tlenem. Pomiary saturacji wykonuje się między innymi podczas zabiegów operacyjnych, a także w celu monitorowania tlenoterapii oraz przebiegu przewlekłych chorób, układu oddechowego.

Poziom saturacji oznacza się symbolem SpO2, wynik pomiaru jest podawany w procentach. Ile wynosi prawidłowa saturacja? Norma wynosi 95-100%. Jeśli wartość pomiaru saturacji jest niższa, mówimy o niskiej saturacji, czyli niedostatecznym dotlenieniu organizmu.

Poziomy saturacji. Jak czytać wyniki?

Jak prawidłowo zinterpretować wynik saturacji u dzieci i osób dorosłych? Jeśli uzyskano wynik wynoszący 96%, oznacza to, że w momencie badania co najmniej 95% hemoglobiny przenosi tlen do komórek organizmu.

Warto przy tym wiedzieć, że normy saturacji dla zdrowego człowieka różnią się w zależności od wieku. Saturacja u dzieci i dorosłych poniżej 70. roku życia powinna się mieścić w zakresie 95-98%, natomiast prawidłowa saturacja u osób starszych (w wieku powyżej 70 lat) mieści się w zakresie od 94 do 98%.

Objawy i przyczyny niskiej saturacji

W sytuacji, gdy u pacjenta wystąpił spadek saturacji, może to świadczyć o hipoksemii (zbyt niskiej zawartości tlenu we krwi tętniczej). Taki stan jest bardzo niebezpieczny, ponieważ może zaburzać wiele procesów metabolicznych, zachodzących w organizmie i powodować różne zaburzenia.

U osób z niską saturacją, mogą wystąpić dolegliwości, takie, jak:

    ból głowy;
    ból w klatce piersiowej;
    kaszel;
    nadmierna senność;
    przyspieszone oddychanie;
    przyspieszona czynność serca,
    sinica (błękitno-fioletowawe zabarwienie skóry oraz błon śluzowych);
    uczucie duszności;
    zaburzenia koordynacji ruchów;
    zaburzenia świadomości;
    zaburzenia widzenia;
    zawroty głowy;
    złe samopoczucie.

Jakie mogą być przyczyny niskiej saturacji? Spadek saturacji mogą wywołać choroby, które prowadzą do zaburzeń wymiany gazowej w układzie oddechowym:

    anemia;
    astma;
    infekcje układu oddechowego, np. zapalenie płuc;
    przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP);
    wady serca.

Na wynik pomiaru saturacji ma wpływ również zakażenie COVID-19. Niska saturacja przy COVID-19 jest często nazywana ukrytą hipoksją, gdyż, mimo że stopień wysycenia krwi tlenem jest niewystarczający, u pacjenta nie występują objawy charakterystyczne dla tego stanu.

Przewlekła hipoksemia wiąże się z licznymi niebezpiecznymi powikłaniami, jej konsekwencje to między innymi: palce pałeczkowate, nadciśnienie płucne, przeciążenie oraz niewydolność prawej komory serca, zwiększone ryzyko zakrzepicy oraz zespół nadmiernej lepkości krwi, co wiąże się, np. z ryzykiem zakrzepicy.

Brak leczenia ostrej hipoksemii może poskutkować wielonarządową niewydolnością i w ich konsekwencji – zgonem pacjenta.

Jak mierz?

Co może zakłócić wynik badania urządzeniem do mierzenia saturacji? Czynniki, które mogą mieć wpływ na wiarygodność rezultatu badania to:

    wykonanie pomiaru na paznokciach pomalowanych ciemnym lakierem;
    wykonanie pomiaru saturacji bezpośrednio po dużym wysiłku fizycznym;
    zbyt szybkie odczytanie rezultatu badania, np. po kilku sekundach od nałożenia           pulsoksymetru na palec;
    zmiany grzybicze na paznokciach.

Autor: Alicja

Specjalistka ds. treści internetowych o tematyce medycznej, w tym w szczególności dotyczących różnych chorób, ich przyczyn, objawów oraz sposobów prewencji i leczenia.

Absolwentka Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, gdzie uzyskała specjalizację Biolog – Antropolog. Kiedy nie pracuje z contentem dla branży medycznej, prowadzi zajęcia z antropologii biologicznej dla dzieci, młodzieży, studentów i osób dorosłych (matopat24.pl).

Oprac. Stanisław Cybruch
andropolog, biolog, dorosły, dziecko, gazy, młodzież, pacjent, student, zakrzepica, zgon,