"Boisz się nagłej choroby?"

Nie panikuj, badaj się, działaj!

Dożyć późnej starości w dobrej kondycji – marzenie.

I chociaż życie pisze różne scenariusze, to wiele zależy od nas samych. 

Lepsza dieta, więcej ruchu, czas na relaks, nieodkładanie badań "na jutro", ubezpieczenie na wypadek poważnej choroby - tak buduje się bezpieczeństwo. 

Tak zwiększa się szansę na "długie lata w zdrowiu".

Lenetstan / Shutterstock

Oswoić strach

Choroby układu krążenia, COVID-19, nowotwory, choroby układu oddechowego tak prezentuje się lista najczęstszych przyczyn zgonów w Polsce. Nie bez powodu z nich wszystkich najbardziej boimy się raka…

Z jednej strony dobrze wiemy, że opieka onkologiczna w Polsce odbiega od zachodnich standardów. 

Wskaźniki pięcioletnich przeżyć, używane do oceny skuteczności leczenia, a informujące nas o tym, jaki procent pacjentów z chorobą nowotworową żyje po 5 latach od postawienia rozpoznania, są niższe niż w krajach UE, mamy kadrowe braki, a dostęp do innowacyjnych leków i nowoczesnych terapii jest ograniczony.

Z drugiej: mity na temat chorób nowotworowych wciąż pokutują. 

Traktujemy raka jako nieuniknione fatum, boimy się badań profilaktycznych, nie dbamy o siebie w wystarczającym stopniu. A przecież brak działań to także decyzja, która może nas kosztować życie.

I odwrotnie – świadome zarządzanie własnym zdrowiem, koncepcja zyskująca w ostatnich latach coraz większą popularność, w wielu wypadkach pozwala nam uniknąć poważnej choroby, a nawet, kiedy usłyszymy diagnozę nie panikować, tylko zostać aktywnym uczestnikiem planu leczenia. 

Zwłaszcza, że coraz więcej chorób, które jeszcze niedawno traktowaliśmy jak "wyrok", otrzymuje status chorób przewlekłych.

Proste kroki

Wbrew pozorom, świadome zarządzanie zdrowiem, wcale nie jest trudne. 

Eksperci od dawna podkreślają, że chorobom przewlekłym możemy skutecznie zapobiegać, przestrzegać zasad zdrowego stylu życia, czyli eliminować modyfikowalne czynniki ryzyka.

Z tej perspektywy najważniejszym zaleceniem jest rzucenie palenia, stanowiące główną przyczynę zgonów na świecie. 

Osoby palące są narażone na zwiększone ryzyko zachorowania na nowotwory złośliwe (szacuje się, że śmiercionośny nałóg, odpowiada za 82 proc. wszystkich przypadków raka płuca), choroby układu krążenia (zawały, udary), chorób płuc takie, jak: POChP.

Warto pamiętać także o tym, że dzieci narażone na bierne palenie, w przyszłości częściej stają się palaczami.

Kolejny krok to ograniczenie nadmiernej masy ciała. 

Powrót do prawidłowej wagi, zmniejsza ryzyko zachorowania nie tylko na nowotwory, ale pozwala obniżyć ryzyko rozwoju innych chorób, takich jak: choroby układu krążenia i cukrzyca.

W walce z nadwagą to jest to, co liczy się naprawdę, jest konsekwencja. 

Zmiany w diecie nie muszą być drastyczne – wystarczy częściej sięgać po warzywa i owoce, zamiast słodkiej drożdżówki, wybierać pieczywo razowe, a czerwone mięso i przetworzone produkty mięsne, zastępować mięsem białym, tłustymi rybami morskimi (łosoś, halibut, śledź, makrela), strączkami i tofu.

W diecie należy też ograniczyć ilość soli, cukru i alkoholu, a zamiast słodzonych napojów, jak najczęściej wybierać wodę.

W utrzymaniu prawidłowej masy ciała pomoże nam także ruch, dostosowany do naszego wieku, możliwości i stanu zdrowia. 

Zgodnie z wytycznymi Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), dorośli (18-64 lata) powinni wykonywać aktywność fizyczną w 150–300 minut tygodniowo o umiarkowanej intensywności (szybki marsz, pływanie w wolnym tempie) lub 75–150 minut o dużej intensywności (aerobik, gra w tenisa, bieganie).

Dodatkowo warto pamiętać, że im mniej czasu spędzamy w pozycji siedzącej, tym lepiej dla naszego zdrowia. 

Świadczą o tym, dotychczasowe badania - kobiety prowadzące siedzący tryb życia muszą liczyć się z większym ryzykiem zachorowania na raka jajnika lub piersi, a mężczyźni – gruczołu krokowego.

W codziennym życiu powinniśmy się także nauczyć się "sztuki radzenia sobie ze stresem", który jest czynnikiem ryzyka wielu chorób przewlekłych, w tym nowotworów, udarów mózgu i zawałów serca, miażdżycy czy otyłości.

I chociaż stresorów w obecnych czasach nie da się uniknąć, a wręcz pojawią się nowe, czego przykładem jest pandemia koronawirusa, to w opanowywaniu negatywnych emocji mogą nam pomóc proste ćwiczenia oddechowe, techniki relaksacyjne, sport, medytacja, rozmowa i czas spędzony z bliskimi.

Badania są ważne!

Zdrowy tryb życia to tylko jeden z filarów świadomego zarządzania własnym zdrowiem. Kolejnym jest profilaktyka wtórna, czyli badania, o których zdarza nam się zapominać… 

A przecież, jak podkreślają eksperci w przypadku nowotworów, które według prognoz, niebawem będą główną przyczyną zgonów w Polsce. Badania mogą temu zapobiegać.

Dlatego nie bójmy się badań profilaktycznych i nie odkładajmy ich na "jutro". 

Uleganie nieracjonalnym pobudkom, czyli przekonywanie siebie, że "nie mam czasu", "na raka jestem za młoda" albo "lepiej nie wiedzieć" to droga donikąd.

Badania profilaktyczne to działania prewencyjne, które pozwalają na podjęcie leczenia, zanim pojawi się choroba! USG piersi, mammografia, USG jąder naprawdę mogą uratować życie. 

Konieczne jest także comiesięczne samobadanie piersi, samobadanie jąder i czujność na sygnały płynące ze swego organizmu (medonet.pl).

Oprac. Stanisław Cybruch
cukrzyca, czujność, jądro, organizm, piersi, płynie, ratunek, sygnał, USG, zdrowie, życie,