Przyczyny, objawy i leczenie choroby Parkinsona

Jedną z wielu dotkliwie dokuczliwych i nieuleczalnych współcześnie chorób, jakie atakują ludzi na całym świecie, jest choroba Parkinsona. Atakuje ona już po 40. do 60. roku życia, ale większość chorych to osoby starsze – powyżej 65. roku życia. Dotyczy jednak tylko 1 proc. światowej populacji.

Zakodowana w DNA

Choroba Parkinsona ma swój początek w kodzie rodzinnym DNA i należy do chorób neurodegeneracyjnych, a więc ma ścisły związek z degeneracją neuronów. Jest chorobą postępującą, bez możliwości zatrzymania czy cofania – rozwija się powoli i podstępnie, prowadzi nieuchronnie do stopniowego zmniejszenia sprawności ruchowej, jak też intelektualnej.

Z powodu starzenia się społeczeństwa, choroba Parkinsona, z roku na rok – zdaniem lekarzy - będzie stanowić coraz poważniejszy problem społeczny, tym bardziej, że współczesna medycyna nie ma na nią, przyczynowego ani tym bardziej, skutecznego lekarstwa.

Przyczyny choroby Parkinsona

Skąd bierze się ta choroba? U jej podstaw leży proces zwyrodnieniowy, ograniczony wybiórczo do jednej grupy neuronów (komórek nerwowych), umiejscowionych w śródmózgowiu, w tzw. jądrach podstawy, które odgrywają ważną rolę w kontroli czynności ruchowych. Jedno z tych jąder, tzw. istota czarna, wytwarza i uwalnia bardzo ważną substancję zwaną dopaminą, która odgrywa kluczową rolę w kontroli procesów ruchowych.

W chorobie Parkinsona, liczba komórek istoty czarnej systematycznie się zmniejsza, czemu towarzyszy postępujące zmniejszenie stężenia dopaminy w jądrach podkorowych, co prowadzi do zwiększenia rozwoju choroby. Ze względu na bardzo duże zdolności kompensacyjne mózgu, objawy choroby Parkinsona widoczne są dopiero, gdy zginie około 80 proc. komórek, które wytwarzają dopaminę.

Mimo to, że choroba Parkinsona znana jest od setek lat, do tej pory wciąż jeszcze nie wiadomo, co jest przyczyną prowadzącą do zwyrodnienia komórek istoty czarnej.

Centralny układ nerwowy osób chorych na Parkinsona jest zaburzony i stopniowo ulega pogarszaniu. U każdego chorego objawy są trochę inne. Tempo postępu choroby także jest sprawą indywidualną.

Objawy podstawowe choroby

Jednym z pierwszych objawów choroby jest spowolnienie ruchów w czasie chodzenia, wstawania, siadania - wszystkich podstawowych czynności fizycznych. Wynika to z opóźnienia wysyłania przez mózg sygnałów do mięśni. Początkowe objawy choroby to również drżenie rąk w spoczynku, we śnie, ocieranie kciuka o palec wskazujący, tzw. ruch „liczenia pieniędzy” lub „kręcenia pigułek”.

Z czasem ruchy ulegają zwolnieniu i ograniczeniu. Wkrótce ujawniają się: sztywne mięśnie i bóle mięśni, zwłaszcza w czasie ruchu. Sztywnieje twarz, która z zaniku mimiki i rzadkiego mrugania, przyjmuje „maskowaty” wygląd (maskowata twarz), mowa staje się bełkotliwa, niewyraźna, pismo robi się drobne i nieczytelne, mogą wystąpić trudności w połykaniu.

We wczesnym stadium choroba ta objawia się również problemami z równowagą. Gdy mięśnie tracą refleks - trudniej zachować postawę wyprostowaną. Bywają częste upadki. „Chód Parkinsona” to popularna nazwa symptomu występującego u chorych na tę chorobę. Jest to określenie typowej maniery chodzenia polegającej na opuszczonej głowie.

Wraz z opuszczoną głową, zjawiają się: opuszczone ramiona, brak kołysania ramion, widać powłóczenia nogami i postawę wychylającą się do przodu i do tyłu, w nienaturalny sposób.

Choroba Parkinsona ogólnie utrudnia poruszanie się, w tym chodzenie, a nawet trudno jest zacząć iść. Często zdarza się osobie cierpiącej na tę chorobę, zatrzymać się w trakcie chodu z powodu zesztywnienia mięśni i odmowy posłuszeństwa całego ciała.

Objawy drugorzędne choroby

Do drugorzędnych objawów choroby Parkinsona dochodzą częste obstrukcje powodowane brakiem kontroli nad jelitami i pęcherzem moczowym. Chorzy doświadczają też problemów z połykaniem pokarmu i śliny. W związku z cofaniem się do ust pokarmu i śliny, osoby chore kaszlą, duszą się i ślinią.

W miarę postępów choroby, następuje nadmierne ślinienie i pocenie oraz wysuszenie skóry na twarzy i głowie. Ulega upośledzeniu postrzeganie świata, co skutkuje niepokojem i depresją. Ulegają też zahamowaniu zdolności motoryczne, co objawia się mówieniem szeptem, niewyraźnym pismem i powolną reakcją na zadane pytanie.

Rozwój choroby – jak wspomniano - następuje powoli, ale na razie nie ma możliwości jej zatrzymania. Choroba prowadzi do coraz większej niesprawności chorego. Ludzie umierają zwykle z powodu powikłań wywołanych, m.in. zapaleniem płuc czy zatorem tętnicy płucnej.

Leczenie choroby Parkinsona

Nie ma leczenia przyczynowego choroby Parkinsona, które mogłoby zupełnie zahamować rozwój choroby. Współczesna medycyna dysponuje lekami, które opóźniają o kilka lat wystąpienie nasilonych objawów choroby, przedłużają czas życia i poprawiają jakość życia chorych.

Lekarze zalecają chorym i ich opiekunom rehabilitację ruchową, która obejmuje: gimnastykę leczniczą, pływanie lecznicze, terapię mowy, masaż, fizykoterapię, muzykoterapię i spacery.

Badania z ostatnich kilkudziesięciu lat wykazują, że palenie papierosów lub tytoniu zmniejsza ryzyko wystąpienia choroby Parkinsona, ale być może jest to spowodowane głównie skróceniem życia w wyniku palenia; palący żyją średnio około 14 lat krócej, niż niepalący.

Źródło: wp.pl i portal.abczdrowie.pl.

Oprac. Stanisław Cybruch